-DOSTLUK

Dostluk en değer verdiğim sözcüklerden biridir. Sevilen ve güvenilen yakın arkadaş, sıkı fıkı görüşülen kimse, gönüldaş, aralarında iyi ilişki bulunan, iyi geçinen demek. Bence en önemli tarafı çıkara dayanmaması. Arkadaşlıktan farklı... Çıkara dayalı arkadaşlık olabiliyor. İki taraf da veya bir taraf çıkara dayalı arkadaşlık yapabiliyor. Ne zamana kadar? Çıkar sürdüğü sürece. Oysa dostluk, çıkarsız, hatta bazen zararına birlikteliği sürdürmektir.

Sevmek önemli bir unsur... İnsan sevmediği biriyle dost olamaz sanırım. Güven bence dostluğun en önemli unsuru. Temeli diyebiliriz. Güven olmadan dostluk olmaz. Bundan dolayı da dostluk çıkara dayanmıyor, güvene dayanıyor. Sadık yâr gibi… Yâr... Güvenmezsen olmaz. Ne diyor  Veysel; “Dost dost diye nicesine sarıldım. Benim sadık yârim kara topraktır”. Toprak… Karşılıksız veriyor. Ana gibi… Karşılıksız seviyor. Zaten demiyor muyuz, “toprak ana”…

Sıkı, fıkı görüşmek… İlla dostluk için gerekmiyor. Ne diyor Mevlana; “Dostluk illa yan yana, diz dize olmak değildir. Asıl can cana, kalp kalbe olmaktır”. Bazen gözden ırak da olsa, dostluk sürüyor. Bilirsiniz ki başınız sıkışsa ona güvenirsiniz. Burada önemli olan nicelik değil, nitelik. İlla arada iyi ilişki bulunması da gerekmiyor dost olmak için. Ne denir; dost acı söyler. Dost, nabza göre şerbet vermez. Sizin iyiliğinizi ister, sizi hoş tutmak için konuşmaz veya davranmaz. Bilirsiniz ki dostunuz sizi eleştirirken, size zarar verme amacı taşımaz. Bunu hissedersiniz. Bazen kızar, anlamazsınız ama bu böyledir bilirsiniz. Bundan dolayı iyi geçinemeyebilirsiniz. Şart da değildir. Tanımadığınız biriyle iyi geçinmeniz kolaydır. Birbirinizi kırmak zorunda kalmazsınız. Ama dostunuzla böyle mi?

Aralarında iyi ilişki bulunması, iyi geçinmesinden bence daha doğru... Buradaki “iyi” kavramı ve ondan sonra gelen ilişki ve geçinen sözcüklerinin iyi kavramıyla etkileşimi önemli… İlişkinin iyi olması başka bir şey, iyi geçinilmesi başka bir şey… Aralarınızda iyi bir ilişki yoktur hatta ilişki bile olmayabilir ama iyi geçinebilirsiniz. Fakat ilişkinin iyi olması farklı bir durum… İlişkinin her iki taraf için de iyi olması demektir. Yanlışsız, doğru, yerinde, dürüst bir ilişkiyi anlatır.

Dostluk kavramı, en çok haksızlığa uğradığınızda, zorda kaldığınızda sizden taraf olma durumunu tanımlar.

Doğru aşk yoktur. Ama bütün dostluklar doğrudur. Tabii gerçek dostluktan bahsediyorum. Her iki tarafın da karşı tarafa dost olması durumunu kast ediyorum. Yoksa bir tarafın karşı tarafa dostluk yapmasından ya da karşı tarafı dost bilmesinden bahsetmiyorum.

Dost kavramı bazen aşk için de kullanılır. O zaman kavram içerik olarak zayıflar, kişiliğini kaybeder, neredeyse olumsuz bir hal alır. Denir ya bir erkek ya da kadın için “dostu varmış”. Buradaki dost sözcüğü “oynaş” sözcüğü ile birebir aynı şeyi anlatır. Üstelik içinde aldatma kavramını da taşır. Çünkü “dostu varmış” ya da “oynaş tutmuş” gibi sözcükler hemen her zaman en az bir tarafın evli olduğu durumlarda kullanılır. İki taraf da bekâr ise bu sözcükler kullanılmaz, “erkek arkadaşı” veya “kız arkadaşı varmış”, “birine aşıkmış” ya da “sevgilisi varmış” denir. Tabii dedikodu boyutunu da atlamayalım. Çünkü “dostu varmış” ya da “oynaş tutmuş” sözcükleri dedikoduların ana temalarından biridir aynı zamanda.

Yalnız evlilik, dostluğa dönüşebilir. Uzun yılların birlikteliğini dostluğa dönüştürebilirseniz, gerçek mutluluğu da yakalamış olursunuz. Evli çiftler zamanla iyi birer arkadaş olurlarsa, evliliklerini mutlu yaşarlar. Dost olmuşlarsa aynı yastıkta rahatlıkla kocayabilirler… Burada önemli olan aynı yastıkta kocamaktır. Evliliğin sürmesi başka şeydir, aynı yastıkta kocamak başka şeydir.

Bir de olayın Hızır boyutu var. Denir ya “Hızır gibi yetişti”. Hızır gibi yetişenler genelde dostlardır. Sıkıştığınız anda yanınızda bulursunuz. Zaten dostlarınızı, ancak kötü günlerde tanırsınız. İyi günde herkes dostunuzdur. Kötü günde yanınızda, gerçekten dostunuz olanlar kalır. Dost kara günde belli olur.

Tabii tasavvuf boyutu da var. Veli kavramı, dost, arkadaş, yardımcı ve gözeten demektir. Evliya sözcüğü velinin çoğuludur. Bu konu ayrı bir derya... Başlı başına bir yazı konusu…

Dost, insanın istediği, fazlalığından memnun olduğu şeydir. Düşmanın tersi. Denir ya; “bin dost az, bir düşman çok”. İnsan, tabiatı gereği, güvenmek, sevilmek, takdir edilmek ister. Dostların görevi de budur.

İnsanı bazen en fazla üzen de dostlarıdır.

Alevilerin Yedi Ulu Ozanından Pir Sultan Abdal’ın, meşhur şiiriyle bitirelim. Tabii bu şiirin türküsünü, kimden isterseniz dinleyebilirsiniz de…

Şu kanlı zalimin ettiği işler

Garip bülbül gibi zareler beni

Yağmur gibi yağar başıma taşlar

Dostun bir fiskesi yaralar beni.

Dostun gülünün bile yaralamadığı günler dileğiyle…

            2 Kasım 2016